Hoe anders ziet de wereld er anno nu uit. Minder overzichtelijk, maar zeker niet minder leuk. Zeventigers lopen nog marathons. Hun leeftijdgenoten functioneren als actieve oppasouders voor kleinkinderen. Ze werken door als huisarts, als boer of beginnen nieuwe studies. Fietsen de AlpDuZes. Verhuizen terug de stad in, bezoeken het theater en nemen volop deel in het leven. Akkoord, een tikje ongenuanceerd, want er zijn ook 70-plussers die fysiek minder gelukkig zijn en bejaarden die het sociaal soms zwaar voor de kiezen hebben. Maar grosso modo mogen we toch wel concluderen dat er in een, twee generaties grote verschillen zijn ontstaan. We leven een stuk langer: tussen 1959 en 2012 is de levensverwachting 10 jaar langer geworden. En we zijn ook na het pensioen een stuk actiever, zoals de reisbranche heeft ontdekt.
Grijze golf
Je zou denken dat we die veranderingen allemaal zien. Maar een paar weken geleden was ik bij een brainstorm over een nieuw woningbouwproject in een van onze grote steden. Een projectontwikkelaar presenteerde zich daar als deskundige voor wat hij omschreef als de grijze golf. Wellicht omdat hij bij een van de grootste ontwikkelaars in ons land behoorde, ontbrak het hem niet aan zelfvertrouwen. De grijze golf definieerde hij als iedereen die ouder dan 55 is. Zelf schatte ik hem op ongeveer de helft van die leeftijd. ‘Ze’ stelde hij, ‘willen comfort, hun overwaarde op de woning als babyboomer verzilveren met een mooi gelijkvloers appartement. Die heel goed moet zijn, want het is hun laatste woning.’ Hij voegde er aan toe dat er voorzieningen in de buurt zouden moeten zijn, inclusief ov, maar echte binnenstedelijke drukte niet. Tamelijk irritant vertelde hij dat hij zijn ouders had geholpen met het uitzoeken van een appartement boven het winkelcentrum van Diemen.
‘Tjonge’, dacht ik. Die ‘ze’, dat ben ik ook met mijn 58 jaar. Ik gedraag me alleen niet goed. Ik ben juist de stadse drukte ingegaan. Met een appartement – dat wel – in de Amsterdamse Pijp. Weer zonder lift, maar ook niet met het idee dat dit hele fijne huis mijn laatste huis is. Nu is elk onderzoek waarbij n=1 wat arbitrair, maar als ik naar leeftijdgenoten kijk, dan zie ik een enorme variatie in woningvoorkeuren en -keuzes. Ik zie ouderen die in de Amsterdamse Buiksloterham een collectief woongebouw willen realiseren met gezamenlijke voorzieningen. Pensionado’s die er niet aan moeten denken dat alleen andere pensionado’s hun buren zijn. Maar ook ouderen die juist de rust van buitenwonen opzoeken en met een zucht van opluchting de gejaagde stad achter zich laten. En omgekeerd, ouderen die, nu de kinderen de deur uit zijn, vol energie juist de stad weer opzoeken.
En daarmee kom ik op mijn punt. Er is dus geen ‘ze’. Geen uniforme grijze golf met een checklist die je precies vertelt wat de volgende stappen in hun leven zijn. Eigenlijk zijn die grijze golf van de jonge projectontwikkelaar nét gewone mensen. Net zo eigenwijs als hijzelf. Met veel verschillende woonwensen. Niet in één vakje te vatten in elk geval. Ik maakte als klein jongetje – achteraf – de fout door heel simpel te denken dat als je 65 jaar was, je je dood ging afwachten in een bejaardentehuis. Ook toen waren er al veel mensen – die Drees is zelf maar mooi meer dan 100 jaar geworden, en actief tot zijn laatste levensdagen – die afweken van dat simpele wereldbeeld. Ik hoop dat elke projectontwikkelaar en beleidsmaker zich realiseert dat ‘ze’ niet bestaan als ze het over 55-plussers hebben. ‘Ze’, dat zijn vooral mensen die zich niet in vakjes vallen in te delen. Ook ingedeeld kunnen worden in groene, gele, rode en blauwe leefstijlen. Van de stad houden of juist niet. Voorzieningen willen delen of juist helemaal niet. De projectontwikkelaars en beleidsmakers die dat niet (willen) snappen mogen van mij voor straf een week meedraaien in een verzorgingstehuis. Kunnen ze zelf ontdekken dat zelfs 90-jarigen nog van elkaar verschillen.
Theo Dohle
